مالیات عملکرد اشخاص حقوقی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های هر شرکت فعال در ایران است. چه یک شرکت تازه‌تأسیس باشید، چه یک مجموعه باسابقه و بزرگ، بی‌اطلاعی از قوانین و تکالیف مالیاتی میتواند هزینه‌های سنگینی برایتان به همراه داشته باشد. در این مقاله‌ی جامع، تمام آنچه باید درباره‌ی مالیات عملکرد شرکت‌ها بدانید را بررسی می‌کنیم. اگر به دنبال مشاوره تخصصی و دقیق در این حوزه هستید، برای مشاوره امور حسابداری و مالیاتی فقط با صدر حساب در تماس باشید.
مالیات عملکرد اشخاص حقوقی
مالیات عملکرد در واقع مالیاتی است که بر اساس سود خالص سالانه شرکت‌ها محاسبه می‌شود. طبق قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه شرکت‌های ثبت‌شده (اعم از سهامی خاص، با مسئولیت محدود، تعاونی و…) موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت‌های مالی خود را تنظیم و طبق ماده 110 ق.م.م حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالياتي، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه و ماليات متعلق را پرداخت نمايند.
چه شرکت‌هایی مشمول مالیات عملکرد هستند؟
تقریباً تمامی اشخاص حقوقی، بدون استثنا، موظف به پرداخت مالیات عملکرد هستند. این موارد شامل می‌شود:
* شرکت‌های سهامی خاص و عام
* شرکت‌های با مسئولیت محدود
* شرکت‌های تعاونی
* مؤسسات غیرتجاری (در صورت داشتن فعالیت اقتصادی)
* نمایندگی شرکت‌های خارجی
* شعب بانک‌های خارجی در ایران
* شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی (با استثنائاتی خاص)
نرخ مالیات عملکرد شرکت‌ها چقدر است؟
طبق آخرین تغییرات قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد اشخاص حقوقی ۲۵ درصد از درآمد مشمول مالیات است. یعنی:
درآمد مشمول مالیات × ۲۵% = مالیات عملکرد
✅ نکته مهم: شرکت‌هایی که مشمول ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌ها هستند، مستقیماً با این نرخ محاسبه می‌شوند. برخی شرکت‌های خاص ممکن است مشمول معافیتها یا نرخ‌های ترجیحی باشند که در ادامه توضیح خواهیم داد.
مراحل محاسبه و پرداخت مالیات عملکرد اشخاص حقوقی
-
بستن حساب‌ها و تهیه صورت‌های مالی
در پایان هر سال مالی، شرکت باید حسابهای خود را ببندد و صورت‌های مالی شامل ترازنامه، سود و زیان و… تهیه کند.
-
تنظیم اظهارنامه مالیاتی
در بازه زمانی مشخص‌شده (تا ۳۱ خرداد سال بعد برای اشخاص حقیقی، 4 ماه بعد از سال مالیاتی برای اشخاص حقوقی )، اظهارنامه مالیاتی باید از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی کشور ارسال شود.
-
بررسی هزینه‌های قابل قبول
بخشی از هزینه‌های شرکت به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شناخته می‌شود و از درآمد کسر می‌گردد. مثل:
* حقوق و دستمزد رسمی (با رعایت قوانین بیمه و مالیات حقوق)
* هزینه اجاره دفتر
* هزینه خرید مواد اولیه
* هزینه استهلاک دارایی‌ها
-
محاسبه درآمد مشمول مالیات
درآمد ناخالص – هزینه‌های قابل قبول – معافیتها – زیان های حاصل از از منابع غیرمعاف = درآمد مشمول مالیات
-
پرداخت مالیات
پس از ارسال و تایید نهایی اظهارنامه ، پرداخت مالیات طی قبض های مشخص و یا حتی بصورت اقساط انجام می‌شود.
معافیتها و مشوق‌های مالیاتی
برخی شرکت‌ها می‌توانند از معافیت یا تخفیف مالیاتی استفاده کنند:
* شرکت‌های دانش‌بنیان
* شرکت‌های تولیدی در مناطق محروم
* شرکت‌های صادرکننده کالا و خدمات
* تعاونی‌های تولیدی و کشاورزی
* فعالان مناطق کمتر توسعه یافته و مناطق ویژه اقتصادی
هر معافیت دارای شرایط خاص و اسناد قابل اثبات است، بنابراین پیشنهاد می‌شود برای بررسی امکان بهره‌مندی از این معافیتها، با صدر حساب تماس 091 بگیرید.
جرائم عدم ارسال یا تأخیر در اظهارنامه
عدم ارسال به‌موقع یا اشتباه در اظهارنامه، جریمه‌های سنگینی خواهد داشت:
* جریمه ۳۰ درصد مالیات متعلقه برای عدم تسلیم اظهارنامه
* جریمه دیرکرد پرداخت مالیات (10 درصد مالیات پرداخت نشده و ۲.۵ درصد به ازای هر ماه دیرکرد)
* محرومیت از معافیت‌های قانونی
✅ نکته مهم: بجز جریمه ریدف دوم، مابقی جرائم غیرقابل بخشش‌اند، حتی اگر ناشی از اشتباه یا ناآگاهی باشند.
حسابرسی مالیاتی و دفاتر قانونی
پس از ارسال اظهارنامه، ممکن است شرکت شما مشمول حسابرسی مالیاتی شود. در این صورت:
* دفاتر قانونی (روزنامه و کل) بررسی می‌شوند
* اسناد هزینه‌ها و درآمدها بررسی می‌شوند
* تطابق با قوانین حسابداری و مالیاتی ارزیابی می‌شود
در صورت رد دفاتر و قابل قبول نبودن اسناد و مدارک، سازمان امور مالیاتی با رعایت مقررات ماده ۹۷ قانون، اظهارنامه‌های مالیاتی برآوردی براساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودی از طرح جامع مالیاتی مطابق روش‌ها و معیارهایی که توسط سازمان تعیین شده یا می‌شود،ایجاد (تولید) و نسبت به صدور برگ تشخیص مالیات بر اساس آن اقدام و برگ تشخیص مالیات مذکور را جهت ابلاغ به واحد ذیربط ارسال می نماید.
در صورت عدم امکان تولید اظهارنامه برآوردی به صورت سیستمی، پرونده به منظور تولید اظهارنامه برآوردی و صدور و ابلاغ برگ تشخیص یا مطالبه مالیات حداکثر ظرف مدت یک سال از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی به حوزه کاری حسابرسی ارجاع خواهد شد. حکم این تبصره مانع از مطالبه و وصول مالیات این گونه مودیان در اجرای مفاد ماده ۱۵۷ قانون نخواهد بود.
مدارک مورد نیاز برای اظهارنامه مالیاتی شرکت‌ها
* صورت‌های مالی (ترازنامه و سود و زیان)
* گزارش حسابرس (در صورت لزوم)
* دفاتر قانونی
* قراردادها و فاکتورها
* اسناد مربوط به هزینه‌ها و درآمدها مثل لیست های حقوق و دستمزد
* کد اقتصادی، شناسه ملی، شماره ثبت و سایر مشخصات شرکت
مالیات عملکرد شرکت‌های غیرفعال
اگر شرکتی هیچ فعالیت اقتصادی نداشته باشد، میتواند اظهارنامه صفر ارسال کند. ولی باید نامه عدم فعالیت در پرونده درج نماید که از مخاطرات احتمالی جلوگیری کرده و حسابهای بانکی به هیچ عنوان نباید گردش داشته باشند.
مالیات عملکرد در صورت انحلال شرکت
در صورت انحلال، شرکت باید قبل از انحلال کامل، تکلیف مالیات عملکرد خود را روشن کرده و اظهارنامه تسویه مالیاتی ارائه دهد. این امر برای صدور گواهی انحلال ضروری است.
چگونه مالیات عملکرد شرکت را بهینه کنیم؟
* ثبت دقیق و شفاف هزینه‌ها در طول سال مالیاتی
* استفاده از معافیتها و مشوق‌های مالیاتی
* تنظیم اصولی اظهارنامه با مشاوره متخصص
* تهیه صورت‌های مالی طبق استاندارد حسابداری
* حفظ اسناد قانونی و دفاتر پلمب‌شده
برای اطمینان از بهینه‌ترین روش محاسبه و پرداخت مالیات، برای مشاوره امور حسابداری و مالیاتی فقط با صدر حساب در تماس باشید.
ارتباط مالیات عملکرد با سایر مالیات‌ها
مالیات عملکرد صرفاً یکی از مالیات‌های تکلیفی شرکت‌هاست. شرکت‌ها ممکن است موظف به پرداخت موارد زیر هم باشند:
* مالیات بر ارزش افزوده (در صورت مشمول بودن)
* مالیات حقوق کارکنان
* مالیات اجاره
* حق تمبر افزایش سرمایه
همه این موارد به‌صورت جداگانه باید رسیدگی و پرداخت شوند.
نقش نرم‌افزارها و اتوماسیون مالیاتی
امروزه استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری و سیستم‌های ERP کمک شایانی به مدیریت دقیق‌تر مالیات‌ها می‌کند. این ابزارها در موارد زیر بسیار مؤثرند:
* ثبت خودکار اسناد
* استخراج صورت‌های مالی دقیق
* جلوگیری از خطاهای انسانی
* تسهیل فرآیند حسابرسی
* تهیه گزارشات مالیاتی استاندارد
تبصره 1 بند (و) قانون بودجه 1404 کل کشور : در راستاي تحقق سیاستهاي حمایت از تولید، نرخ مالیات موضوع ماده ( 105 ) قانون مالیاتهاي مستقیم اشخاص حقوقی داراي پروانه بهره برداري از وزارتخانه هاي ذیربط در فعالیتهاي تولیدي در سال 1403 پنج واحد درصد (5%) کاهش می یابد
منظور از مالیات با نرخ صفر روشی است که مؤدیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص شده به سازمان امور مالیاتی کشور میباشند و سازمان مذکور نیز مکلف به بررسی اظهار نامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان بر اساس مستندات مدارک و اظهارنامه مذکور است. و پس از تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان مالیات آنها با نرخ صفر محاسبه می شود.
این روش برای حمایت از کسب‌وکارهای غیر دولتی و تشویق فعالیت‌های اقتصادی خاص به کار می‌رود.
برخی از مواردی که مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شوند عبارتند از:
– واحدهای تولیدی و خدماتی با بیش از ۵۰ نفر نیروی کار: برای تشویق اشتغال‌زایی.
– سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به شهرداری‌ها: جهت تقویت خدمات شهری.
– دفاتر گردشگری و زیارتی: برای توسعه صنعت گردشگری.
– فعالیت‌های تولیدی، معدنی و خدماتی مرتبط با صادرات: درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی مشمول نرخ صفر است.
– کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی: برای حمایت از بخش‌های اقتصادی مهم.
این معافیتها معمولاً مشروط به رعایت برخی الزامات مانند ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر و ثبت دفاتر قانونی هستند. همچنین، در مناطق کمتر توسعه‌یافته، مدت زمان بهره‌مندی از نرخ صفر مالیاتی دو برابر است
در روش مالیات به نرخ صفر اداره امور مالیاتی بدون توجه به معافیت مؤدی درآمد مشمول مالیات مؤدی را وفق مقررات تعیین می نماید و بجای اعمال نرخ مزبور درآمد مشمول مالیات مؤدی را در نرخ صفر ضرب می نماید. مع الوصف مالیاتی به مؤدی تعلق نمی گیرد.
نتیجه‌گیری
مالیات عملکرد اشخاص حقوقی یکی از مهم‌ترین تکالیف قانونی شرکت‌هاست که باید با دقت، دانش و زمان‌بندی مناسب انجام شود. ناآگاهی یا بی‌توجهی نسبت به آن، جریمه‌های سنگین و حتی مشکلات حقوقی در پی خواهد داشت. توصیه می‌شود تنظیم اظهارنامه و محاسبات مالیاتی را به شرکت حسابداری اصفهان بسپارید تا علاوه بر رعایت قوانین، از مشوق‌ها و معافیتها نیز بهره‌مند شوید. برای مشاوره امور حسابداری و مالیاتی می‌توانید با صدر حساب در تماس باشید.
